W przededniu Wszystkich Świętych i Dnia Zadusznego ukazała się książka wikariusza Prowincji Filemona T. Janki OFM pt. Zagadnienie śmierci w polskiej filozofii tomistycznej po II wojnie światowej. Studium historyczno-krytyczne, s. 264, wydana na Wydziale Teologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
Współcześnie brakuje opracowań, w których zagadnienie śmierci rozważa się w sposób komplementarny, uwzględniający aspekty naukowe, filozoficzne i religijne. Książka o. Filemona Janki czyni zadość tym niedostatkom, poszerzając dodatkowo pole analiz o bogatą perspektywę historyczną i etyczną. Punktem odniesienia swoich dociekań autor czyni polską filozofię tomistyczną drugiej połowy XX w., dostrzegając w niej – poniekąd zgodnie z tradycją tomistyczną – uniwersalną syntezę aktualnych poglądów na temat fenomenu śmierci.
Obok zatem kompendium historycznego na temat śmierci, obejmującego klasyczne ujęcia greckie oraz chrześcijańskie, nie wyłączając szerokiego omówienia niemal całkowicie zorientowanego na tę problematykę XX-wiecznego egzystencjalizmu, odnajdujemy w studium o. Janki poważną próbę zmierzenia się z rzeczywistością śmierci z perspektywy metafizyki realistycznej, która podchodzi do tego fenomenu głównie od strony struktury bytowej człowieka, nie pomijając zarazem – ważnego dla prowadzonych badań – aspektu egzystencjalnego oraz osobowego.
Lektura książki o. Janki niewątpliwie wleje promień nadziei w tych, którzy w obliczu dramatu, jakim jest śmierć człowieka, dostrzegają ograniczenia, a nierzadko banalność współczesnych prób interpretacji faktu śmierci.
Z recenzji ks. dra hab. Tomasza Dumy
[…] książka jest cenna nie tylko jako monografia śmierci, ale równocześnie jako filozofia życia, godności osoby, cielesności i niematerialności człowieka, nieśmiertelności duszy ludzkiej, ważności prawa naturalnego i obiektywnych norm moralnych, obejmujących początek, trwanie i koniec życia ludzkiego.
W całym studium przebija precyzyjnie wyróżnianie problemów, celne przytaczanie stanowisk, ilustrowanie swej własnej analizy atrakcyjnie dobranymi cytatami, stawianie trudnych pytań wobec rozstrzygnięć tomistów, szukanie u nich czy innych myślicieli możliwych rozwiązań lub otwieranie problemów do dalszych badań.
[…] erudycyjnie, problemowe i poszukiwawcze dążenie Autora sprawia, że praca jest naukowym, filozoficznym i teologicznym żywym myśleniem, przedzieraniem się przez najważniejsze problemy metafizyczne, antropologiczne i etyczne, stanowiące podstawy dla ujęcia śmierci w filozofii chrześcijańskiej.
Z recenzji Ks. prof. dra hab. Tadeusza Biesagi SDB
